Dishidroz və ya pomfoliks (q.yun. δυσ-" – tərləmə, "osis" – proses, yəni " tərləmə prosesi") — əsasən əllərin və ayaqların dərisini zədələyən, simptomları ekzemanı xatırladan və dəridaxili şəffaf qabarcıqların yaranması ilə müşayiət olunan dəri xəstəliyidir. Əvvəllər bu xəstəliyin tər vəzilərinin axarlarının tutulması ilə əlaqəli olduğu düşünülürdü.[3] Sinonimləri: su xəstəliyi, dishidrotik ekzema, pomfoliks, disgidrotik dermatit.[4]
| Dishidroz | |
|---|---|
| | |
| XBT-10 | L30.1 |
| XBT-9-KM | 705.81[1][2], 692.9[2] |
| DiseasesDB | 10373 |
| MedlinePlus | 000832 |
| MeSH | D011146 |
Baxmayaraq ki, xəstəlik ilk dəfə 1873-cü ildə təsvir edilmişdir, onun etiologiyası (yaranma səbəbləri) hələ tam müəyyən olunmayıb.[5] Dishidroz adətən qida və ya dərman mənşəli toksidermiya ilə əlaqəli allergik reaksiya kimi qiymətləndirilir. Bəzi hallarda bu reaksiya nikelə qarşı həssaslıqla bağlı olur. Bu çoxfaktorlu (polietioloji) pozuntu tez-tez stresdən sonra inkişaf edir və bu zaman irsi meyillilik ilə birlikdə mühit amillərinin mənfi təsiri mühüm rol oynayır.[6]
Xəstəlik adətən epizodik olaraq özünü göstərir.[7] Bir neçə saat davam edən kəskin qaşınmadan sonra dəridə parlaq çəhrayı rəngli, maye ilə dolu qabarcıqlar əmələ gəlir. Qabarcıqlar ən çox ovuclarda, dabanlarda, əl və ayaq barmaqlarının yan hissələrində müşahidə olunur. Təxminən iki həftə sonra zədələnmiş dəri ağrılı şəkildə qabıq bağlayaraq soyulmağa başlayır. Bu mərhələdə dəridəki zədələnmələr çox vaxt ikincili infeksiyaya yol açır.[8]
Əsas olan diferensial diaqnostikadır (dərinin soyulması və ayrılması qızdırmalı boğmaca (skarlatina) simptomu daola bilər). Adətən kliniki müayinə, bədənin allergiyaya qarşı vəziyyətinin müəyyənləşdirilməsi və həzm traktının vəziyyəti araşdırılır.[9]
Müalicədə ilk növbədə lokal kortikosteroidlərdən istifadə olunur. Simptomların nəzarəti və yüngül sedativ təsir üçün oral yolla antihistamin preparatları da tətbiq edilir. Həmçinin, nəm saxlayan vasitələr faydalı təsir göstərir. Qidalanma rasionundan qlütensaxlayan məhsulların çıxarılması da tövsiyyə olunur.[10]
- ↑ Disease Ontology (ing.). 2016.
- ↑ 1 2 Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- ↑ "ВОЗ, Информационный бюллетень № 305 декабрь 2009 г. «Ультрафиолетовое излучение и здоровье детей»". 15 iyul 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2013.
- ↑ "Израильские ученые приблизились к созданию лекарства от меланомы". 23 avqust 2016. 12 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 oktyabr 2016.
- ↑ D.J. GAWKRODGER, S.W. COOK, G.S. FELL, J.A.A. HUNTER. Nickel dermatitis: the reaction to oral nickel challenge // British Journal of Dermatology . 115 (1). 1986-07-01. 33–38. doi:10.1111/j.1365-2133.1986.tb06217.x. ISSN 0007-0963.
- ↑ Marie Hélène Guillet, Ewa Wierzbicka, Stephanie Guillet, Guy Dagregorio, Gerard Guillet. A 3-Year Causative Study of Pompholyx in 120 Patients // Archives of Dermatology . 143 (12). 2007-12-01. 1504–1508. doi:10.1001/archderm.143.12.1504. ISSN 0003-987X.
- ↑ Viruses show new promise in treating cancer Arxiv surəti 18 sentyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Medical Xpress. September 13, 2018
- ↑ Ivan D. Camacho, Anne E. Burdick. 99 - Hand and foot eczema (endogenous, dyshidrotic eczema, pompholyx) // Treatment of Skin Disease (Fifth Edition). Mark G. Lebwohl, Warren R. Heymann, John Berth-Jones, Ian H. Coulson. London: Elsevier. 2018-01-01. 319–321. doi:10.1016/b978-0-7020-6912-3.00099-9. ISBN 978-0-7020-6912-3.
- ↑ "Прорыв в медицине: вакцина спасает от рака кожи. Уже есть в Израиле". 16 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 dekabr 2023.
- ↑ "Immunotherapy heralds 'new era' for cancer treatment" (ingilis). www.medicalnewstoday.com. 5 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 may 2020.
- Общие сведения Arxiv surəti 1 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında
- Dyshidrotic eczema Arxiv surəti 4 iyul 2016 tarixindən Wayback Machine saytında at MedlinePlus
- Images of dyshidrotic eczema Arxiv surəti 6 sentyabr 2008 tarixindən Wayback Machine saytında at VisualDxHealth
- MedAdvice.com
- Pompholyx Arxiv surəti 31 iyul 2016 tarixindən Wayback Machine saytında at DermNet NZ (New Zealand Dermatological Society Incorporated)
- Yahoo! Support Group Arxiv surəti 15 mart 2008 tarixindən Wayback Machine saytında
- Comprehensive Site by a long-time sufferer, updates often[dead link]
- Information, advice and shared experiences for Pompholyx sufferers Arxiv surəti 16 aprel 2021 tarixindən Wayback Machine saytında