İsaak Markoviç Xalatnikov (ukraynaca: Ісаа́к Ма́ркович Халатников, rusca: Исаак Маркович Халатников; 17 oktyabr 1919 – 9 yanvar 2021) — ümumi nisbilik nəzəriyyəsi, kvant sahə nəzəriyyəsi və kvant mayeləri nəzəriyyəsi də daxil olmaqla nəzəri fizikanın bir çox sahəsinə əhəmiyyətli töhfələr vermiş aparıcı sovet nəzəri fiziki. O, Landau-Xalatnikov super axıcılıq nəzəriyyəsinin və ümumi nisbilik nəzəriyyəsində BKL fərziyyəsinin inkişafındakı rolu ilə tanınır.
| Isaak Xalatnikov | |
|---|---|
| rus. Исаак Маркович Халатников | |
| Doğum tarixi | 17 oktyabr 1919[1][2] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 yanvar 2021[3] (101 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | fizik, universitet müəllimi[d] |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adları | |
| Partiyası | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
         |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İsaak Xalatnikov Yekaterinoslavda (indiki Dnepr, Ukrayna) Ukrayna yəhudi ailəsində anadan olub və 1941-ci ildə Dnepropetrovsk Dövlət Universitetini fizika üzrə bitirib. O, 1944-cü ildən Kommunist Partiyasının üzvü olub. 1952-ci ildə doktorluq dərəcəsi alıb. Həyat yoldaşı Valentina İnqilab qəhrəmanı Nikolay Şorsun qızı olub.
Xalatnikovun tədqiqatlarının böyük bir hissəsi, o cümlədən ifrat axıcılıq üzrə Landau-Xalatnikov nəzəriyyəsi Lev Landau ilə əməkdaşlığı və ya ondan ilham alması sayəsində ortaya çıxmışdır.
1969-cu ildə o, qısa müddətə Leyden Universitetində nəzəri fizika üzrə yarımştat professor kimi çalışıb.[6]
1970-ci ildə o vaxtlar Prinston Universitetində çalışan Çarlz V. Misnerin təqdim etdiyi miksmester modelindən ilhamlanan Xalatnikov, Vladimir Belinski və Yevgeni Lifşits ilə birlikdə, klassik cazibə nəzəriyyəsində ən görkəmli açıq problemlərdən biri kimi qəbul edilən BKL fərziyyəsini təqdim etdi.
Xalatnikov 1965-ci ildən 1992-ci ilə qədər Moskvadakı Landau Nəzəri Fizika İnstitutuna rəhbərlik edib. O, 1984-cü ildə SSRİ Elmlər Akademiyasına seçilib. O, Landau Qızıl Medalı, Humboldt mükafatı və Marsel Qrossman Mükafatına layiq görülüb. O, həmçinin London Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü olub.
Onu "Hər şeyin Nəzəriyyəsi" filmində aktyor Georq Nikoloff canlandırıb.
Xalatnikov 9 yanvar 2021-ci ildə 101 yaşında Çernoqolovkada vəfat edib.[7]
- ↑ Халатников Исаак Маркович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Leidse Hoogleraren (nid.).
- ↑ https://www.urdupoint.com/en/world/prominent-physicist-khalatnikov-involved-in-1136277.html.
- ↑ 1 2 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ Халатников Исаак Маркович // Халатников Исаак Маркович (rus.). 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ "Isaak M. Khalatnikov" (holland). Leiden University. 23 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Prominent Physicist Khalatnikov, Involved In Building 1st Soviet Nuclear Weapon, Dies