Mama-ginekoloq

Mama-ginekoloq həkim olmaq üçün uzunmüddətli və çoxpilləli tibbi təhsil tələb olunur. Bu hazırlıq mərhələləri aşağıdakıları əhatə edir:

1) Tibbi institutda 6 illik baza təhsili

• Ümumi tibbi fənlər (anatomiya, fiziologiya, terapiya, cərrahiyyə və s.)
• Kliniki təcrübələr

2) Subordinatura (ixtisaslaşmış klinik təcrübə)

• Hamiləlik, doğum, ginekoloji xəstəliklər üzrə dərinləşdirilmiş təcrübə

3) İnternatura (rəsmi rezidentura və ya staj)

• Mama-ginekologiya üzrə praktik fəaliyyət
• Xəstələrlə iş, doğuşların aparılması, əməliyyatlara kömək

Əgər məzun "müalicə işi" (rus. лечебное дело) ixtisası üzrə təhsil alıbsa, onda mama-ginekologiya üzrə ixtisasartırma və ya təkrar hazırlıq kursları keçərək bu sahəyə yönəlir.

Nəticədə mama-ginekoloq həm terapevtik, həm cərrahi, həm də profilaktik bilikləri birləşdirən tam hüquqlu həkim-mütəxəssisə çevrilir.

Mama-ginekoloq həkim öz peşə fəaliyyətində aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidir:

1) Qanunvericiliyə riayət etmək

• Mama-ginekoloji yardımın təşkili ilə bağlı mövcud qanunlar və normativ-hüquqi aktlara əsaslanmaq.

2) Hamiləliyin idarə olunması

• Hamiləliyin vaxtında diaqnostikası;
• Gedişatına nəzarət;
• Hamiləlik və doğuş fəsadlarının aşkarlanması və aradan qaldırılması;
• Doğum prosesində tibbi xidmət göstərmək;
• Ginekoloji xəstələrin dispanserizasiyası (müntəzəm müşahidəsi).

3) Müasir müalicə və profilaktika metodlarından istifadə

• Profilaktika, müalicə və reabilitasiya tədbirləri;
• Ambulator (poliklinika) və stasionar (xəstəxana) şəraitində müalicə metodlarına tam yiyələnmək;
• Cərrahi müdaxilələri yerinə yetirmək, o cümlədən:
  • Uşaqlığın ekstirpasiyası (tam çıxarılması);
  • Arteriyaların bağlanması;
  • Mikrocərrahi əməliyyatlar;
  • Plastik əməliyyatlar.

4) Təcili yardım göstərmək

• Mama-ginekoloji profildə təcili hallarda tibbi yardım göstərmək;
• Dərmanların yan təsirlərinə nəzarət etmək.

5) Konsultasiya aparmaq

• Digər ixtisaslı həkimlərin göndərişi ilə xəstələri qəbul etmək;
• Zərurət olduqda xəstəni evdə müayinə etmək.

6) Əmək qabiliyyətinin ekspertizası

• Xəstənin müvəqqəti və ya daimi əmək qabiliyyətini qiymətləndirmək.

7) Planlaşdırma və analiz

• Öz işini planlaşdırmaq;
• Nəticələri müntəzəm analiz etmək.

8) Tibbi sənədləşmə

• Müvafiq tibbi sənədləri düzgün və dəqiq aparmaq.

9) Tibbi deontologiyaya əməl etmək

• Peşə etikasına, pasiyentlə düzgün ünsiyyətə riayət etmək.

10) Qadınların hüquqlarının müdafiəsinə töhfə vermək

• Qadınların sağlamlıq və hüquqi müdafiəsini təmin etməyə kömək etmək (qanunvericiliyə müvafiq olaraq).

11) Tibb personalına rəhbərlik etmək

• Orta tibb işçilərinin fəaliyyətini təşkil və idarə etmək.

12) Maarifçilik fəaliyyəti

• Tibbi biliklərin əhali arasında yayılmasında iştirak etmək;
• Kütləvi profilaktik müayinələr aparmaq.

13) Peşəkar inkişaf

• Daimi olaraq öz bilik və bacarıqlarını artırmaq;
• Elmi yenilikləri izləmək və tətbiq etmək.

Bu vəzifələr mama-ginekoloqu sadəcə həkim deyil, həm də təşkilatçı, cərrah, müəllim, hüquq müdafiəçisi və psixoloq kimi çoxşaxəli fəaliyyət göstərən mütəxəssisə çevirir.

Mama-ginekoloq peşəsi çox məsuliyyətli olmaqla yanaşı, bir sıra çətinliklər və risklərlə də müşayiət olunur. Aşağıda həmin çətinliklər və risklər qeyd edilmişdir:

1) Yüksək məsuliyyət və stress

• Həkimin qərarı həm ananın, həm də körpənin həyatına təsir edir.
• Ani və gözlənilməz fəsadlar baş verə bilər.
• Təcili qərarvermə bacarığı tələb olunur.

2) Gecə növbələri və uzun iş saatları

• Doğum hər an baş verə bilər — gecə, bayram, istirahət günü fərqi yoxdur.
• Gecə növbələri və uzun əməliyyatlar fiziki yorğunluq yaradır.

3) Psixoloji yük

• Pasiyentlərin qorxuları, ağrıları, ailə narahatlıqları ilə işləmək lazımdır.
• Bəzən həkim emosional dəstəkçi rolunu da oynayır.

4) Hüquqi risklər

• Ən çox məhkəməyə verilən tibbi ixtisaslardan biridir.
• Kiçik bir səhv belə ciddi hüquqi nəticələr doğura bilər.

5) Yoluxucu xəstəlik riski

• Qan və digər bioloji mayelərlə təmas çoxdur.
• Hepatit, HIV və digər infeksiyalara yoluxma riski mövcuddur.

6) Fiziki yük

• Uzun müddət ayaq üstə qalmaq;
• Təcili doğuşlarda güc sərf etmək;
• Cərrahi əməliyyatlar zamanı statik vəziyyətdə qalmaq.

7) Emosional travmalar

• Uğursuz doğuşlar, dölün itkisi, ana ölümü — həkim üçün çox ağırdır.
• Burnout (peşə yanması) riski yüksəkdir.

8) Davamlı təhsil zərurəti

• Mamalıq və ginekologiya sürətlə yenilənən sahədir.
• Yeni texnologiyalar, dərmanlar, protokollar daim öyrənilməlidir.

9) Sosial gözləntilər

• Cəmiyyət "hər şey mükəmməl olmalıdır" deyə gözləyir.
• Pasiyent və ailələrlə konfliktlər ola bilər.

10) Eyni anda həm cərrah, həm terapevt, həm psixoloq olmaq tələbi

• Bu sahə çoxşaxəlidir – təcrübə + bilik + çeviklik tələb edir.

Bu peşə şöhrətli və şərəfli, amma eyni zamanda da çətin və riskli bir peşədir. Həm yüksək ixtisaslaşma, həm də insani dərinlik tələb edir.

• Mamalıq
• Mamaça
• Ginekologiya

• Малая медицинская энциклопедия. — М.: Медицинская энциклопедия. 1991—96 гг.
• Энциклопедический словарь медицинских терминов. — М.: Советская энциклопедия. — 1982—1984 гг
• Первая медицинская помощь. — М.: Большая Российская Энциклопедия. 1994 г.
• Llewellyn-Jones D, Abraham S, Oats J. Fundamentals of Obstetrics and Gynecology (7th). Mosby. 1999. ISBN 978-0-7234-3150-3.

• FIGO.org International Federation of Gynaecology and Obstetrics
• BJOG: An International Journal of Obstetricians and Gynecologists
• Gynecology & Obstetrics