Sikkə — əsasən metaldan hazırlanmış və rəsmi şəkildə dövriyyəyə buraxılmış pul vahididir. Sikkələr, adətən, dövlət və ya səlahiyyətli pul buraxan orqan tərəfindən müəyyən dəyər ilə buraxılır və qanuni ödəniş vasitəsi kimi qəbul olunur.
Tarixdə ilk sikkələr eramızdan əvvəl VII əsrdə Lidiyada dövriyyəyə buraxılmışdır. Əvvəlcə sikkələr qızıl, gümüş və digər qiymətli metallardan kəsilmişdir və onların dəyəri tərkibindəki metalın dəyəri ilə müəyyən edilirdi. Sonralar isə nominal dəyəri real metal dəyərindən asılı olmayan sikkələr yayılmağa başlamışdır.
Müasir dövrdə sikkələr adətən mis, nikel, alüminium və onların ərintilərindən hazırlanır. Onların dəyəri daha çox fiat pul prinsipi ilə, yəni dövlət tərəfindən tanınmış rəsmi dəyər əsasında müəyyən edilir. Sikkələrin üzərində buraxıldığı ölkənin adı, nominal dəyəri, buraxılış ili və bəzən tarixi və ya mədəni simvollar əks olunur.
Sikkələr nağd pul dövriyyəsinin bir hissəsini təşkil edir və kiçik ödənişlər üçün geniş istifadə olunur. Bundan əlavə, bəzən xatirə məqsədilə və ya kolleksiya üçün də xüsusi buraxılan sikkələr mövcuddur.
Sikkə sözu ərəb mənşəli sözdur[1]. Dilimizə ərəb işğalından sonra keçmişdir.
İlk sikkələr demək olar ki, e.ə. VII əsrdə qədim Çin və qədim Lidiya dövlətində meydana gəlmişdir. İlk qızıl sikkələr 2500 il bundan əvvəl Lidiyada (Kiçik Asiyanın qərb hissəsi) yaranıb[2]. İlk dövrlərdə tədavüldə eyni zamanda qızıldan və gümüşdən düzəldilmiş sikkələr olmuşdur. Sonuncu Lidiya hökmdarı Krez haqqında belə bir deyim qalıb: "Krez kimi varlıdır".[3]
Sikkələr adətən dairəvi yumru formada olur. Ancaq istisna olaraq bir çox sikkələr dördkünc, düzbucaqlı, kənarları çıxıntılı və.s ola bilir. Sikkənin üz tərəfi avers, əks tərəfi isə revers, kənarı isə qurt adlanır. Sikkənin korlanmasının qarşısını almaq məqsədilə "qurt" kəsikli edilir.[2]
1794-cü ildə kəsilmiş 1 dollarlıq gümüş Amerika sikkəsi,2016-cı ildə Londonda 10 milyon dollardan baha qiymətə auksiona çıxarılmışdı.[4]
Ekyu[ing.] — bu sikkə 1266-cı ildən hazırlanmağa başlanıb və Fransanın ilk sikkələrindəndir.
Qvineya — İngilis qızıl sikkəsidir.1663–1817-ci illərdə çıxarılıb. Sonra onu soveren sikkəsi əvəz edib. İlk dövrlər onun hazırlanması üçün qızılı Qvineyadan gətirirdilər. Ona görə də sikkənin adı Qvineyadır.[mənbə göstərilməlidir]
Qulden — XIII əsrdə Avropada çıxan pul vahididir. Bu pul Almaniya, Fransa, Niderland və s. ölkələrdə məşhurdur.[mənbə göstərilməlidir]
Krona — Bir çox ölkələrin qızıl sikkəsidir. İlk dəfə XIV əsrdə Fransada , sonra isə 1523-cü ildə İngiltərədə buraxılıb.[mənbə göstərilməlidir]
Eskudo — XVI əsrdə çıxmış ispan qızıl sikkəsidir.[mənbə göstərilməlidir]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 28 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2021.
- ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 21 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2021.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 3 may 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2021.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 21 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2021.
- Cribb, Joe, "Investigating the introduction of coinage in India - A review of recent research", Journal of the Numismatic Society of India, 1983: 80–101
- Аверин П. С. Каталог российских монет 1700—1917. — М.: ООО «АРГО», 2012. — 168 с. — ISBN 978-5-9903099-1-3.
- Биткин В. В. Сводный каталог монет России. Часть I (1699—1740). Киев: ЮНОНА-МОНЕТА. 2003. ISBN 966-9551-3-9.
- Потин В. М. Монеты. Клады. Коллекции: Очерки нумизматики. — Санкт-Петербург: Искусство-СПБ, 1992.
- Словарь нумизмата: Пер. с нем. /Х.Фенглер, Г.Гироу, В.Унгер/ 2-е изд., перераб. и доп. — М.: Радио и связь, 1993.
- Карышковский, Пётр Осипович. Монеты Ольвии. Киев, 1988. ISBN 5-12-000104-1.
- Щепотьев А. В. Денежное обращение при принудительной экономической интеграции. // Соломоново решение: финансово-правовой вестник. 2005. — № 1. — с. 57-59.
- Финансово-кредитный словарь. III. Москва: Финансы и статистика. Главный редактор Николай Викторович Гаретовский. 1988.
- Angus, Ian. Coins and money tokens. London: Ward Lock. 1973. ISBN 0-7063-1811-0.
- Bopearachchi, Osmund, "Coin Production and Circulation in Central Asia and North-West India (Before and after Alexander's Conquest)", Indologica Taurinensia, International Association of Sanskrit Studies, 25, 2000