Nadejda Andreyevna Tolokonnikova (rus. Наде́жда Андре́евна Толоко́нникова; 7 noyabr 1989[1], Norilsk, Krasnoyarsk diyarı) — Pussy Riot feminist pank qrupunun rusiyalı üzvü, Mediazona onlayn nəşrinin və məhbusların hüquqlarının müdafiəsi Zona Prava təşkilatının təsisçisi (Mariya Alyoxina ilə birlikdə), "Voyna" musiqi qrupunun keçmiş üzvü.
| Nadejda Tolokonnikova | |
|---|---|
| | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Надежда Андреевна Толоконникова |
| Ləqəbi | Толокно |
| Doğum tarixi | 7 noyabr 1989[1] (36 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | model[d], sewing machine slave[d], siyasi fəal[d], musiqiçi, erotik video modeli[d], incəsənət xadimi, kinorejissor, anarxist |
| Fəaliyyət illəri | 2008-ci ildən |
| Janrlar | pank rok, pop musiqisi |
| Musiqi alətləri | piano |
| Təhsili |
|
O, 2012-ci il fevralın 21-də Xilaskar Məsih Kilsəsində baş vermiş “Punk dua xidməti “Tanrının bakirə anası, Putini qov!” aksiyasına görə cinayət təqibi ilə bağlı dünya şöhrəti qazanıb. Bu aksiyada iştirak etdiyinə görə o, 2012-ci il martın 3-də həbs edilib, 17 avqust 2012-ci ildə Xamovniçeski məhkəməsinin hökmü ilə “Xuliqanlıq”[2] maddəsi ilə 2 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. O, 2013-cü il dekabrın 23-də amnistiyaya əsasən iki ay tez azadlığa buraxılıb.[3][4] Həbsxanada olarkən o, məhbusların hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olub. Sərbəst buraxıldıqdan sonra Tolokonnikova Mariya Alyoxina ilə birlikdə rus məhbuslarının hüquqlarını müdafiə edən “Zona Prava” təşkilatının yaradılmasını elan edib.[5][6][7][8][9]
O, hazırda Rusiyadan kənarda yaşayır, lakin təhlükəsizlik səbəbi ilə yaşayış yerini açıqlamır.
Nadejda Tolokonnikova 7 noyabr 1989-cu ildə Norilskdə anadan olub. O, ümumtəhsil məktəbini qızıl medalla, musiqi məktəbini fortepiano üzrə bitirib. Orta məktəbdə İrina Proxorovanın “Yeni ədəbiyyat icmalı” nəşriyyatının şəhərdə təşkil etdiyi mədəni tədbirlərdə iştirak edib.
Tolokonnikova 2006-cı ildə[10] Moskvaya köçüb və dövlət hesabına Moskva Dövlət Universitetinin Fəlsəfə fakültəsinə daxil olub.[10]
Nadejda 2009-cu ildən solçu radikal aksiyaçı hərəkat olan "Voina" sənət qrupunun keçmiş üzvüdür. Nadejda Tolokonnikova qrupa keçmiş əri Pyotr Verzilov ilə birlikdə daxil olub. O, "Voina"nın bir çox tədbirlərində o cümlədən K.A.Timiryazev adına Dövlət Biologiya Muzeyində (2008) və "Tarakan Məhkəməsində" (2010) iştirak edib.
2011-ci ilin mart ayından o, "Pussy Riot" feminist punk qrupunun üzvüdür.[11][12]
30 dekabr 2021-ci ildə Rusiya Federasiyasının Ədliyyə Nazirliyi Nadejda Tolokonnikovanı media orqanlarının - “xarici agentlərin” reyestrinə əlavə edib.[13][14]
2023-cü ilin martında məlum olub ki, Tolokonnikovaya qarşı “dindarların hisslərini təhqir etmək” maddəsi ilə cinayət işi açılıb və o, axtarışa verilib.[15][16] 2023-cü ilin noyabrında məhkəmə onun həbsi ilə bağlı qiyabi qərar qəbul edib.[17]
Nadejda Tolokonnikova 2008-ci ildən 2016-cı ilə qədər[10] "Voyna" qrupunun keçmiş fəalı Pyotr Verzilov ilə evli olub.[18] Onların Qera Verzilova (4 mart 2008-ci il təvəllüdlü) adlı qızları var.[19][20]
2018-ci ildə Nadejda Tolokonnikova özünü panseksual hesab etdiyini söyləyib.[21]
2024-cü ilin yanvarında o, Los-Ancelesdə ABŞ vətəndaşı Con Cadvell ilə nigaha daxil olub.[22].
2010-cu ilin yayında Tolokonnikova Ximki meşəsini qorumaq üçün aksiyalarda iştirak edib.[23]
2011-ci il mayın 28-də, Rusiya Federasiyasının Sərhəd Mühafizəsi Gününü qeyd etdiyi gün, Yekaterina Samutseviç və Nadejda Tolokonnikova Moskva meriyasının icazəsi olmadan, Aleksandr bağı yaxınlığında və Moskva merinin ofisi yaxınlığında LGBT icmasının nümayəndələrinin mülki hüquqlarını müdafiə etmək üçün gey qürur marşında iştirak ediblər.[24][25]
Tolokonnikova 2011-ci il iyunun 17-dən 20-dək Ximki meşəsində “Antiseliger” vətəndaş forumunun işində iştirakçı olub.[26]
10 dekabr 2011-ci ildə Tolokonnikova Feminist və LGBT icmasının nümayəndəsi kimi Bolotnaya meydanındakı mitinqdə səhnədən çıxış edib. Aksiyada çıxışında o, “hər kəsi siyasi lider olmağa və müstəqil düşünməyə” çağırıb.[27]
Nadejda özünün mənəvi "kompası" kimi koloniyada tərcümeyi-halı ilə tanış olduğu yazıçı və dissident Vladimir Bukovskini adlandırır.[28] “The New York Times” qəzetinə müsahibəsində Tolokonnikova və Mariya Alyoxina gələcəkdə Rusiyada siyasi vəzifələr tutmaq niyyətində olduqlarını bildiriblər.[29]
12 iyun 2015-ci il Rusiya Günündə o, məhbus forması geyinərək Moskvanın Bolotnaya meydanında Rusiya bayrağı tikməyə cəhd edib, bundan sonra polis tərəfindən saxlanılıb.[30]
2016-cı ilin fevral ayında "Pussy Riot", Tolokonnikovanın prokuror kimi göründüyü “Çaika” adlı videolarını yayımlayıb.[31] 14 mart 2016-cı ildə Nadejda Tolokonnikova Kölndə keçirilən Köln beynəlxalq ədəbi festivalında “İnqilaba bələdçi” kitabını təqdim ediblər.[32]
30 yanvar 2019-cu ildə o, Tretyakov qalereyasından Arxip Kuincinin "Ai-Petri. Krım" tablosunun oğruları ilə həmrəy olduğunu bildirib və etiraf edib ki, əvvəllər Krımskidəki Tretyakov vadisindən müəyyən bir tablonu oğurlayaraq özü də oxşar cinayət törədib. Tolokonnikovanın sözlərinə görə, aksiya “Voyna” bədii qrupunun üzvləri ilə birgə həyata keçirilib.[33]
21 fevral 2012-ci ildə "Pussy Riot"un digər dörd üzvü ilə birlikdə o, Xilaskar Məsih Kilsəsində qrupun "pank duası" adlandırdığı aksiya keçirdi. Aksiya “Tanrının bakirə anası, Putini qov!” adlandırılmışdı. Aksiyanın videoya çəkilib, YouTube-də yerləşdirilərək internetdə yayılması cinayət işinin başlanmasına səbəb olub. Martın 3-də o, bir qrup şəxs tərəfindən qabaqcadan əlbir olaraq, dini nifrət zəminində xuliqanlıq ittihamı ilə həbs edilib.[2][34] "Pussy Riot"un daha iki üzvü Mariya Alyoxina və Yekaterina Samutseviç də saxlanılıb.
2012-ci il avqustun 17-də məhkəmə Tolokonnikovanı “ictimai asayişi kobud şəkildə pozmaqda, cəmiyyətə açıq-aşkar hörmətsizlik ifadə etməklə, dini nifrət və düşmənçilik zəminində törətməkdə” təqsirli bilib və onu ümumi rejimli cəzaçəkmə koloniyasında iki il müddətinə azadlıqdan məhrum edib.[35] Tolokonnikova nə məhkəmədə, nə də sonra günahını etiraf etməyib, kilsədəki aksiyanın dinə zidd olmadığını, dinə zidd olmadığını bildirib. O, məhkəmədəki yekun nitqind bu barədə geniş çıxış edib:[36][37] "İttiham tərəfi "Pussy Riot"un mahnı sözlərindən sitat gətirməkdən utanır, çünki onlar motivin olmamasının canlı sübutudur. Çox xoşuma gələn, bu fraqmentdən sitat gətirəcəyəm, məncə, çox vacibdir. Məsih Kilsəsindəki çıxışdan sonra verdiyimiz "Rusiya Reportyoru"na verdiyimiz müsahibədə - Biz dinə, xüsusən də pravoslavlığa hörmət edirik. Məhz buna görə böyük, parlaq xristian fəlsəfəsinin bu qədər bərbad şəkildə istifadə edilməsindən qəzəblənirik. Bizi ən gözəl şeyin indi dördayaq qoyması heyrətə gətirir. Biz hələ də bunun qarşısını alırıq. Və bütün bunları izləmək bizi çox incidir. Bizim tərəfimizdən heç bir nifrət və ədavət təzahürünün olmadığını bütün dindirilən müdafiə şahidləri, hətta şəxsən bizim haqqımızda verdiyi ifadələrdə də göstərirlər. Bundan əlavə, bütün digər xüsusiyyətlərlə yanaşı, istintaq təcridxanasında istintaqın tələbi ilə barəmdə aparılan psixoloji və psixiatrik ekspertizanın nəticələrini nəzərə almanızı xahiş edirəm. Mütəxəssislər bunları göstərdilər: həyatda riayət etdiyim dəyərlər “ədalət, qarşılıqlı hörmət, insanlıq, bərabərlik və azadlıqdır”. Bunu ekspert deyib. Məni tanımayan bir adam idi. Və yəqin ki, müstəntiq çox istərdi ki, ekspert başqa bir şey yazsın. Amma görünür, həqiqəti sevən və dəyərləndirənlər hələ də çoxdur. Və Müqəddəs Kitab haqlıdır".
23 sentyabr 2013-cü ildə Tolokonnikova aclıq aksiyası keçirdi və əri vasitəsilə "İnterfaks"a açıq məktub göndərərək, Partsa (Mordoviya) kəndindəki 14 saylı cəzaçəkmə müəssisəsindəki dözülməz iş və yaşayış şəraitini, koloniyanın rəis müavini, polkovnik-leytenant Yuri Kuyanovun təhdidlərini, gün ərzində məhbusların 16-17-saat işlədildiyini bildirib. O, deyib ki, demək olar ki, heç bir istirahət günü olmayan qadınlar döyülür, mənəvi və fiziki alçaldılır, soyuq işgəncələrə məruz qalır, keyfiyyətsiz yeməklərlə qidalanır və əsas gigiyena ehtiyaclarından məhrum edilir.[38] Sonrakı rəsmi araşdırmalar bu məlumatı təsdiqləyib. 2018-ci ildə Federal Penitensiar Xidmət Tolokonnikovanın cəza çəkdiyi Mordoviya koloniyasında qadın məhbusların qul əməyindən istifadə etdiyini etiraf edib. Aydın olub ki, xüsusən, məhkumlar “sol” əmrləri yerinə yetirmək üçün səhər yeddidən səhər birə qədər işlədilirlər. Komisiya materialları cinayət işinin başladılması üçün Rusiya Federasiyasının İstintaq Komitəsinə təhvil verilib.[39][40][41][42]
1 oktyabr 2013-cü il tarixində Mordoviya üzrə Federal Penitensiar Xidmət Tolokonnikovanın onu başqa həbsxana koloniyasına köçürəcəyinə söz verdikdən sonra doqquz günlük aclıq aksiyasını dayandırdığını bildirib.[43] Oktyabrın 18-də Tolokonnikovanın əri Nadejdanın həbsxana xəstəxanasından (LPU-21) Mordoviya cəza koloniyasına (IK-14) qaytarılması ilə əlaqədar əvvəllər dayandırılmış aclıq aksiyasını bərpa etdiyini bildirib.[44] Oktyabrın 21-də Mordoviya üzrə Federal Penitensiar Xidmətin mətbuat xidmətinin əməkdaşı bildirib ki, məhkum qadın başqa koloniyaya köçürülür. Noyabrın ortalarında Tolokonnikova aclıq aksiyasından sonra səhhətində yaranan ağırlaşmalara görə Krasnoyarsk diyarı üzrə Federal Penitensiar Xidmət Administrasiyasının xəstəxanasına göndərilib və həbs müddəti başa çatana qədər burada qalıb.[45]
Nadejda Tolokonnikova 2013-cü il dekabrın 23-də Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının Rusiya Konstitusiyasının 20-ci ildönümü ilə bağlı qəbul etdiyi amnistiyaya əsasən “Xuliqanlıq” maddəsi ilə məhkum edilmiş şəxs kimi azadlığa buraxılıb. Eyni zamanda Mariya Alyoxina da azadlığa buraxılıb.[46]
Azadlığa çıxandan sonra Tolokonnikova və Alyoxina rusiyalı məhbusların hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olmaq niyyətində olduqlarını bildiriblər. Tolokonnikova bu barədə fikirlərini belə izah edib: "Mən bu yardımı göstərməliyəm. Məhkumlara kömək etmək üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Mən indi cəza sisteminə qanla bağlanmışam və geri çəkilməyəcəyəm. Bir az da yaxşı olmağa çalışacağam".[47]
- Beynəlxalq insan haqları təşkilatı "Amnesty International" "Pussy Riot" qrupunun üç üzvünü vicdan məhbusu kimi tanıyıb.[48][49].
- 2012-ci ildə "Foreign Policy" jurnalı Tolokonnikovanı Yekaterina Samutseviç və Mariya Alyoxina ilə birlikdə dünyanın 100 aparıcı ziyalısı sırasına daxil edib.[50]
- 2012-ci ilin dekabrında Fransanın "Le Figaro" qəzeti Tolokonnikovanı "İlin qadını" elan edib. Mordoviya koloniyasında olan Nadejda jurnalistlər tərəfindən Rusiyada söz azadlığının pozulması probleminə dünyanın diqqətini cəlb edən pank qrupunun siması sayılırdı. İyirmi nəfərlik reytinqdə Tolokonnikova ikinci yeri tutan Mişel Obamanı, üçüncü yeri isə Meril Stripi qabaqlayıb.[51]
- 2012-ci ilin avqustunda sənətşünas İrina Kulik "Pussy Rio"t üzvləri Mariya Alyoxina, Nadejda Tolokonnikova və Yekaterina Samutseviçi Xilaskar Məsih Kilsəsindəki çıxışlarına görə İlin Layihəsi kateqoriyasında Kandinski Mükafatına namizəd göstərib.[52][53] "Pussy Riot"un hərəkəti, az sayda xal toplayaraq, ekspert səsverməsinin nəticələrinə əsasən 21 əsərin daxil olduğu mükafatın uzun siyahısına düşməyib.[54]
- 2012-ci ildə Amerikanın AskMen.com veb-portalında səsvermənin nəticələrinə görə, Nadejda "Ən çox arzu olunan 99 qadın" siyahısında 85-ci yeri tutaraq, orada yeganə rus qadını olub. Redaktorlar həmçinin Tolokonnikovanı “ən seksual rus məhbusu” adlandırıblar. Elə həmin il MAXIM jurnalının rus versiyasında Tolokonnikova Rusiyanın 100 ən seksual qadını siyahısında 18-ci yeri tutub.[55] 2012-ci ildə ona Ukraynada Playboy jurnalının üz qabığında görünmək təklifi edilib.[56][57] 2014-cü ilin yanvarında Tolokonnikovanın fotoşəkili The Times qəzetinin üz qabığında yer alıb.[58]
- 2013-cü ilin mart ayında "Exo Moskvı" radiostansiyası tərəfindən hər il tərtib edilən "Rusiyanın 100 ən nüfuzlu qadını" siyahısında Nadejda Tolokonnikova 72-ci yeri tutub.[59]
- ↑ 1 2 Naděžda Tolokonnikovová // Česko-Slovenská filmová databáze (çeş.). 2001.
- ↑ 1 2 "Pussy Riot". Лентапедия. ru:Lenta.ru. 28 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2012.
- ↑ Валентина Зотикова. "Толоконниковой понравилось в Мордовии". «ru:Российская газета». 29 oktyabr 2012. 7 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 aprel 2025.
- ↑ "Алёхина и Толоконникова встретились в Красноярске". ru:BBC. 24 dekabr 2013. 26 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2013.
До того как попасть в больницу, Толоконникова отбывала срок в мордовской колонии. Однако в конце сентября она объявила голодовку, заявив о невыносимых условиях содержания женщин-заключённых
- ↑ Алина Гарбузняк. "«Во многих колониях даже хуже». Правозащитники о письме Толоконниковой". aif.ru. 24 sentyabr 2013. 3 fevral 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2014.
- ↑ "The Economist: Письмо Толоконниковой «всколыхнуло болото»". inotv.rt.com. 20 oktyabr 2013. 16 yanvar 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2014.
Pussy Riot, возможно, и не спровоцировали в России дискуссию о феминизме и радикальном искусстве, зато открытое письмо одной из участниц коллектива Надежды Толоконниковой стало причиной широкомасштабного расследования нарушений прав человека в российских тюрьмах
- ↑ Наталья Гулевская. "Надежда Толоконникова реальная угроза режиму". echo.msk. 14 noyabr 2013. 13 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2014.
Любой несвободный, антиконституционный режим панически боится появления даже небольшой группы правозащитников, от которых в структурах государства нет противоядия
- ↑ Анна Горбунова. "Мария Алёхина и Надежда Толоконникова привезли в женскую колонию гостинцы и трудовой кодекс". kp.ru. 14 yanvar 2014. 21 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2014.
- ↑ Александр Инешин. "Алёхина и Толоконникова из Pussy Riot приехали в Нижний бороться за права осуждённых". kp.ru. 14 yanvar 2014. 21 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral 2014.
- ↑ 1 2 3 ru:вДудь. "Толоконникова - бисексуальность, FACE, тюрьма". 10 oktyabr 2018. 5 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 oktyabr 2018.
- ↑ Вера Кичанова. Пусси Райот. Подлинная история. — Slon.ru, FastBook Project, 2012.
- ↑ "Дело группы Pussy Riot". «Союз солидарности с политзаключёнными». 22 mart 2012. 21 sentyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2012.
- ↑ "Минюст признал иноагентами Гельмана, Шендеровича и Толоконникову". РБК (rus). 30 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2021.
- ↑ "Реестр иностранных средств массовой информации, выполняющих функции иностранного агента :". Министерство юстиции Российской Федерации (rus). 30 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2021.
- ↑ "Russia Places Pussy Riot Co-Founder Nadya Tolokonnikova on Wanted List", Moscow Times, 29 March 2023
- ↑ "Pussy Riot’s Nadya Tolokonnikova Is Placed on Russia’s Most Wanted List" Arxiv surəti 13 iyun 2024 tarixindən Wayback Machine saytında, Variety, 29 March 2023
- ↑ "Russia Arrests Pussy Riot Co-Founder Tolokonnikova in Absentia", Moscow Times, 21 Nov 2023
- ↑ "Pussy Riot — «зеленая карта» в Канаду". 5 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 oktyabr 2015.
- ↑ "Адвокаты Толоконниковой просят отсрочить наказание" (rus). LifeNews. 7 noyabr 2012. 20 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 oktyabr 2015.
- ↑ "Гера Верзилова" (rus). Грани.Ру. 4 mart 2013. 20 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 oktyabr 2015.
- ↑ "Толоконникова рассказала о сексе с девушками и публичной оргии в музее". ru:Лента.ру. 10 oktyabr 2018. 1 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 may 2019.
- ↑ "Happily Ever After Is Beside the Point". en:The New York Times. 17 yanvar 2024. 17 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2024.
- ↑ "С Надеждой за свободу". «ru:Грани.ру». 16 mart 2012. 21 fevral 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 fevral 2014.
- ↑ "Гей-парад в Москве разогнан — 34 задержанных. МХГ: «Все права у нас имеет только власть»". NEWSru.com. 28 may 2011. 26 oktyabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 fevral 2014.
- ↑ wisegizmo. "Гей-прайд: Отчёт активисток группы «Война»". 29 may 2011.
- ↑ Олег Козырев. "Итоги «Антиселигера»". Сибирское экологическое агентство. 23 iyun 2011. 21 fevral 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 fevral 2014.
- ↑ Екатерина Фомина. "Митинг на Болотной площади. Онлайн-трансляция событий". «ru:Новая газета». 10 dekabr 2011. 7 yanvar 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 iyun 2020.
- ↑ Елизавета Антонова. "Освобождённые участницы Pussy Riot провели пресс-конференцию в Москве". «Газета. Ru». 27 dekabr 2013. 28 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Александра Павлова. "Участницы панк-группы Pussy Riot Надежда Толоконникова и Мария Алёхина сделали ряд громких заявлений в ходе визита в США, посвящённого правозащитной деятельности". «Собеседник.ру». 6 fevral 2014. 13 aprel 2014 tarixində arxivləşdirilib.
В ru:США участницы Pussy Riot приехали для того, чтобы оценить состояние американских тюрем и встретиться с местными правозащитниками. Во вторник, 4 февраля, девушки провели для американских СМИ большую пресс-конференцию
- ↑ "Толоконникову задержали во время шитья флага на Болотной площади — Интерфакс". 13 iyun 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2015.
- ↑ «Pussy Riot выпустили клип „Чайка“, посвященный российскому правосудию» Arxiv surəti 5 fevral 2016 tarixindən Wayback Machine saytında, Би-Би-Си, 4.02.2016
- ↑ "Надежда Толоконникова представила в [[:ru:Кёльн]]е «Руководство по революции»". dw.com. 14 mart 2016. 16 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 mart 2016.
- ↑ "Толоконникова призналась в краже картины из Третьяковской галереи" (rus). ru:Газета.Ru. 30 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 yanvar 2019.
- ↑ "Участниц Pussy Riot официально обвинили в хулиганстве по мотивам религиозной ненависти". «ru:Росбалт». 4 iyun 2012. 4 oktyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2015.
- ↑ "Суд признал участниц Pussy Riot виновными в хулиганстве по мотивам религиозной ненависти и вражды". «ru:ИТАР-ТАСС». 17 avqust 2012. 28 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2012.
- ↑ Александр Воронов. "Pussy Riot сказали предпоследнее слово". «Коммерсантъ-Online». 7 avqust 2012. 16 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2012.
- ↑ "Pussy Riot: последнее слово обвиняемых". The New Times. 8 avqust 2012. 21 fevral 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 fevral 2014.
- ↑ "«Вы теперь всегда будете наказаны»". «Лента.ру». 23 sentyabr 2013. 24 sentyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 fevral 2014.
- ↑ "Материалы". Совет при Президенте РФ по развитию гражданского общества и правам человека. 2013—2014. 2014-11-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-02.
- ↑ "В ИК-14 УФСИН Мордовии выявили многочисленные нарушения. ИА REGNUM". Совет при Президенте РФ по развитию гражданского общества и правам человека. 3 oktyabr 2014. 2 noyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 noyabr 2014.
В ходе проведённой проверки выявлены многочисленные нарушения правил охраны труда в административных и производственных помещениях учреждения, требований пожарной безопасности, санитарно-гигиенических и противоэпидемических требований, обеспечивающих охрану здоровья осуждённых
- ↑ "Отчёт об участии в проверке условий труда и быта осуждённых ИК-14 (с учётом письма осуждённой Н. Толоконниковой)" (PDF). Совет при Президенте РФ по развитию гражданского общества и правам человека. 2013. 2 noyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2019.
- ↑ "Отчёт членов выездного заседания рабочей группы Совета при Президенте РФ по развитию гражданского общества и правам человека — Масюк Е. В., Мысловского Е. Н., Каннабих М. В., о посещении 25 сентября 2013 года ФКУ ИК-14 УФСИН РФ по Республике Мордовия в связи с объявлением 23.09.2013 г. голодовки осуждённой Толоконниковой Н. А., отбывающей наказание в ФКУ ИК-14 УФСИН РФ по Республике Мордовия" (PDF). Совет при Президенте РФ по развитию гражданского общества и правам человека. 30 sentyabr 2013. 2 noyabr 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2019.
- ↑ "Толоконникова возобновила голодовку". «Лента.ру». 18 oktyabr 2013. 20 oktyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2013.
- ↑ "Главное за день: рост коррупции, будущее России, привилегированные дети и «рабский труд»". 25 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 dekabr 2018.
- ↑ Маргарита Алёхина. "Девять дней одной голодовки". Новые Известия. 2 oktyabr 2013. 8 avqust 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2013.
- ↑ "Надежда Толоконникова вышла на свободу". tvrain.ru. 23 dekabr 2013. 24 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 dekabr 2013.
- ↑ "Толоконникову из Pussy Riot освободили вслед за Алёхиной". bbc.co.uk. 23 dekabr 2013. 26 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2013.
- ↑ Смирнов С., Кузьменкова О., Артемьев А. "Панк-узники совести". «Газета.Ru». 4 aprel 2012. 18 iyul 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2012.
- ↑ "Новые политзаключённые". Ведомости. 5 iyul 2012. 8 iyul 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2012.
Две из трёх девушек — Надежда Толоконникова и Екатерина Самуцевич — в ответ объявили голодовку. Жалобы защиты и призывы общественности освободить обвиняемых под подписку о невыезде судом систематически отклоняются
- ↑ "The FP Top 100 Global Thinkers 2012" (ingilis). foreignpolicy.com. 26 noyabr 2012. 1 dekabr 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Le Figaro назвал участницу Pussy Riot «женщиной года»". Top.rbc.ru. 22 dekabr 2012. 31 dekabr 2012 tarixində arxivləşdirilib.
Ранее панк-исполнительницы из Pussy Riot вошли в список "100 глобальных мыслителей". Кроме того, Н. Толоконникову внесли в рейтинг самых желанных женщин, подведённый сайтом AskMen.com
- ↑ Парфенова Анастасия. "Pussy Riot «грозит» премия Кандинского". «ru:Коммерсантъ FM». 10 avqust 2012. 11 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 avqust 2012.
- ↑ Волчек Дмитрий. "Арт-критик Ирина Кулик: «Художественные достоинства панк-молебна неоспоримы»". «Радио Свобода». 18 avqust 2012. 20 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 avqust 2012.
- ↑ Валерий Дъяконов. "Искусство не выбирать". Коммерсантъ, № 168/П (4953). 10 sentyabr 2012. 11 sentyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2012.
- ↑ "Надежда Толоконникова". Maxim. 3 fevral 2016 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Виктория Прозорова. "Надежда Толоконникова признана одой из самых желанных женщин года". Metro. 12 dekabr 2012. 28 sentyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Участнице Pussy Riot предложили сняться для украинского Playboy" (rus). Lenta.ru. 15 avqust 2012. 19 avqust 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Предательница Толоконникова. Горбатого могила исправит!" (rus). Геополитика. 20 oktyabr 2015. 21 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2015.
- ↑ "100 самых влиятельных женщин России - рейтинг". Радио «Эхо Москвы». 4 mart 2013. 9 avqust 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- "Pussy Riot's Nadya on Russophobia and Prison Under Putin" – interview at the Useful Idiots podcast, Rolling Stone (2019) @ 50 mins