Skabioza

Skabioza
Skabioza
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Kampanulidlər Dəstə: Fırçaotuçiçəklilər Fəsilə: Caprifoliaceae Yarımfəsilə: Fırçaotukimilər Cins: Skabioza
Beynəlxalq elmi adı
	Scabiosa L., 1753;
ITIS	35409
NCBI	87007
EOL	49101

Skabioza (lat. Scabiosa) — bitkilər aləminin fırçaotuçiçəklilər dəstəsinin caprifoliaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Keçmişdə skabiozanın yarpaqları ilə qoturluq xəstəliyini sağaldırdılar. Buna görə bu bitkinin adı yunancadan tərcümədə skabioza "qotur" deməkdir. Bitkinin təxminən 100-ə yaxın növü məlumdur ki, onlardan 12-si Azərbaycanda geniş yayılmışdır. Bu cinsə daxil olan növlər birillik, ikiillik və çoxillik qruplara bölünür. Bəzi növlər kolşəkillidir. Gülçülükdə əsasən 20 növdən istifadə olunur. Onların ikisindən parkların, bağların, ofis interyerlərinin bəzədilməsində geniş istifadə edilir. Tünd-qırmızı skabioza (S.atropurpurea) birillik növ kimi yetişdirir. Bu 60 sm hündürlüyü olan, dik dayanan bitkidir. Şarşəkilli hamaşçiçəkləri müxtəlif: çəhrayı, bənövşəyi, ağ, al-qırmızı rəngdə ola bilər. Hündür bitkilərdən əlavə alçaqboylu formaları da vardır. Yabanı halda bitki Cənubi Avropada bitir. Skabioza əsasən toxumla çoxaldılır. Cücərtiləri bir-birindən 30 sm məsafədə seyrəldilir. Skabiozanı gül açan müddətdə də köçürmək olar. Dərilmiş skabioza suda uzun müddət qalır.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Acura (bitki) Hill
Anisodens Dulac
Asterocephalus Zinn
Astrocephalus Raf.
Chetastrum Neck.
Columbaria J.Presl & C.Presl
Cyrtostemma (Mert. & W.D.J.Koch) Spach
Euptilia Raf.
Gonokeros Raf.
Pentena Raf.
Scabiosella Tiegh.
Sclerostemma Schott
Sixalix Raf.
Spongostemma (Rchb.) Rchb.
Trichopteris Neck.
Trochocephalus (Mert. & W.D.J.Koch) Opiz

Növləri

Scabiosa adzharica Schchian
Scabiosa africana L.
Scabiosa albanensis R.A.Dyer
Scabiosa amoena J.Jacq.
Scabiosa andryalifolia (Pau) Devesa
Scabiosa angustiloba (Sond.) B.L.Burtt ex Hutch.
Scabiosa arenaria Forssk.
Scabiosa atropurpurea L.
Scabiosa austroafricana Heine
Scabiosa balcanica (Velen.) Velen.
Scabiosa × beauverdiana Palez.
Scabiosa bipinnata K.Koch
Scabiosa buekiana Eckl. & Zeyh.
Scabiosa canescens Waldst. & Kit.
Scabiosa cartenniana A.Pons & Quézel
Scabiosa cephalarioides Lojac.
Scabiosa cinerea Lapeyr. ex Lam.
Scabiosa colchica Steven
Scabiosa columbaria L.
Scabiosa correvoniana Sommier & Levier
Scabiosa corsica (Litard.) Gamisans
Scabiosa crinita Kotschy & Boiss.
Scabiosa daucoides Desf.
Scabiosa delminiana Abadžić
Scabiosa drakensbergensis B.L.Burtt
Scabiosa eremophila Boiss.
Scabiosa farinosa Coss.
Scabiosa fumarioides Vis. & Pančić
Scabiosa galianoi Devesa, Ortega Oliv. & J.López
Scabiosa holosericea Bertol.
Scabiosa hyrcanica Steven
Scabiosa imeretica (Sommier & Levier) Sulak.
Scabiosa incisa Mill.
Scabiosa ispartaca Yıld.
Scabiosa japonica Miq.
Scabiosa jezoensis Nakai
Scabiosa lacerifolia Hayata
Scabiosa lachnophylla Kitag.
Scabiosa libyca Alavi
Scabiosa lucida Vill.
Scabiosa × lucidula Beck
Scabiosa mollissima Viv.
Scabiosa nitens Roem. & Schult.
Scabiosa ochroleuca L.
Scabiosa owerinii Boiss.
Scabiosa paphlagonica Bornm.
Scabiosa parielii Maire
Scabiosa parviflora Desf.
Scabiosa praemontana Privalova
Scabiosa pyrenaica All.
Scabiosa semipapposa Salzm. ex DC.
Scabiosa silenifolia Waldst. & Kit.
Scabiosa sirnakia Yıld.
Scabiosa sivrihisarica Yıld.
Scabiosa solymica (Parolly, Eren & Nordt) Göktürk
Scabiosa sosnowskyi Sulak.
Scabiosa taygetea Boiss. & Heldr.
Scabiosa tenuis Spruner ex Boiss.
Scabiosa thysdrusiana Le Houér.
Scabiosa transvaalensis S.Moore
Scabiosa triandra L.
Scabiosa triniifolia Friv.
Scabiosa tschiliensis Grüning
Scabiosa turolensis Pau
Scabiosa tuzluca Yıld.
Scabiosa tysonii L.Bolus
Scabiosa velenovskiana Bobrov
Scabiosa vestina Facchini ex W.D.J.Koch
Scabiosa webbiana D.Don

İstinadlar

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 43. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 98.

Həmçinin bax

[_75fddfeef1e1c286-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 43. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_acba3e47cd683ffd-2] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 98.

[1]

[2]