Triqon

Triqon və ya triplisitet — Astrologiyada eyni elementə mənsub üç bürcdən ibarət qrup. Bürclər dörd element üzrə hər biri üç bürcdən təşkil olunan dörd qrupa bölünür.

Qərb astrologiyasında triplisitetlər bir-birinə 120 dərəcə bucaq altında yerləşən bürclərdən ibarətdir. Bu bürclər arasındakı aspekt triqon adlanır və güclü, harmonik hesab olunur. Belə qarşılıqlı əlaqə uyğun və oxşar xüsusiyyətlərə malik bürcləri birləşdirdiyindən, onların qarşılıqlı təsiri təbii, əlverişli və asanlıqla həyata keçən sayılır.

Klassik elementlər konsepsiyası

Dörd elementin və onların müvafiq simvollarının təsviri. Dörd element. Daniel Stolz von Stolzenberqin Viridarium chymicum (1624) əsərinə aid qravürada soldan sağa doğru torpaq, su, hava və od elementləri təsvir olunmuşdur. Aşağı hissədə yerləşən kürələr bu ünsürlərin əlkimya simvollarını göstərir.

Ənənəvi astrologiyada triplisitet konsepsiyası aləmin dörd ilkin elementi anlayışına əsaslanır və mühüm əhəmiyyət daşıyır. Aqriqentli Empedoklun (e.ə. 490–430) təbii-fəlsəfi baxışına görə, bütün maddi obyektlər kainatdakı əbədi və dəyişməz elementlərin — su, hava, torpaq və odun birləşməsi nəticəsində yaranır. Bu elementlərin qarşılıqlı təsirini isə iki kosmik qüvvə — məhəbbət (cazibə) və nifrət (itələmə) müəyyənləşdirir.

Dörd ilkin element nəzəriyyəsinə ən mühüm töhfəni Aristotel vermişdir. O, bu konsepsiyaya dörd əsas keyfiyyət əlavə etmişdir. Aristotelin fikrincə, elementlər maddi substansiyalar deyil, müəyyən keyfiyyətlərin daşıyıcılarıdır: isti, soyuq, quru və rütubətli.

Bu bölünməz və bir-birini tamamlayan keyfiyyətlərin müxtəlif birləşmələri nəticəsində ayrı-ayrı elementlər formalaşır: od — isti və quru, hava — isti və rütubətli, torpaq — soyuq və quru, su isə soyuq və rütubətlidir.

Klassik elementlərin triqonları

Dörd klassik element. Bu ənənəvi diaqramda iki kvadrat bir-birinin üstündə yerləşdirilmişdir: birinci kvadratın bucaqları klassik elementləri, ikinci kvadratın bucaqları isə onların xüsusiyyətlərini nümayiş etdirir. Xarici kvadratın bucaqlarında od, hava, su və torpaq elementləri yerləşir. Daxili kvadrat isə bu elementlərin əsas keyfiyyətlərini — isti, soyuq, quru və rütubətli xüsusiyyətlərini ifadə edir. Bu sxem elementlər arasındakı qarşılıqlı əlaqəni nümayiş etdirir: Od — isti və quru, Hava — isti və rütubətli, Su — soyuq və rütubətli, Torpaq — soyuq və quru. Beləliklə, diaqram təbiətin əsas elementlərinin bir-birini tamamlayan və zidd olan keyfiyyətlər üzərində qurulduğunu vizual şəkildə əks etdirir.

Elementlərin xüsusiyyətlərinə görə, Mark Manilinin təsnifatına əsasən, on iki astroloji bürc aşağıdakı kimi qruplaşdırılmışdır:

Od : Qoç, Şir və Oxatan — isti, quru
Torpaq : Buğa, Qız və Oğlaq — soyuq, quru
Hava : Əkizlər, Tərəzi və Dolça — isti, rütubətli
Su : Xərçəng, Əqrəb və Balıqlar — soyuq, rütubətli

İdarəçilik (planetar hakimiyyət)

Ənənəvi astrologiyada hər bir triplisitetin bir neçə planetar hakimi (idarəçisi) vardır. Bu hakimlər sektaya — yəni xəritənin gündüz və ya gecə olmasına görə dəyişir. Bu bölgü qədim yunan astroloqu Sidonlu Doroteusun sisteminə əsaslanır.^[1]^[2]

Triqon (Element)	Gündüz hakimi	Gecə hakimi	Müştərək (ümumi) hakim
Od (Qoç, Şir, Oxatan):	Günəş	Yupiter	Saturn
Torpaq (Buğa, Qız, Oğlaq):	Venera	Ay	Mars
Hava (Əkizlər, Tərəzi, Dolça):	Saturn	Merkuri	Yupiter
Su * (Xərçəng, Əqrəb, Balıqlar):	Venera	Mars	Ay

Bu sistemə görə, gündüz və gecə doğulan şəxslərin planetar təsirləri fərqlənir — bu da onların temperamentində, davranışında və taleyində müxtəlif formalarda əks olunur.

İstinadlar

↑ Dorotheus of Sidon, Carmen Astrologicum, tr. by David Pingree. Originally published in Teubner series (Leipzig, 1976). Re-published by Ascella Publications (London, 1993). Re-published by Astrology Classics (Bel Air, MD), 2005.
↑ Late Classical Astrology: Paulus Alexandrinus and Olympiodorus (with the Scholia of later Latin Commentators). [Translated by Dorian Gieseler Greenbaum.] Archive for the Retrieval of Historical Astrological Texts [ARHAT] "A.R.H.A.T. Publications". 2 oktyabr 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 mart 2009., 2001. P.6. (This is a translation of Paulus Alexandrinus' Introduction along with the Commentary by Olympiodorus the Younger and related Byzantine scholia.)

Ədəbiyyat siyahısı

Dorotheus Sidonius. Carmen Astrologicum (Pentateuch)./ Translated by David Pingree. — Leipzig: B.G.Teubner, 1976. Р.161.
Знаки зодіаку та достоїнства планет в них, середньовічна схема Arxivləşdirilib 2012-03-04 at the Wayback Machine
The classical use of triplicities Arxivləşdirilib 2011-08-07 at the Wayback Machine, Дебора Холдінг

Vikianbarda Triqon ilə əlaqəli mediafayllar var.

[1] Dorotheus of Sidon, Carmen Astrologicum, tr. by David Pingree. Originally published in Teubner series (Leipzig, 1976). Re-published by Ascella Publications (London, 1993). Re-published by Astrology Classics (Bel Air, MD), 2005.

[2] Late Classical Astrology: Paulus Alexandrinus and Olympiodorus (with the Scholia of later Latin Commentators). [Translated by Dorian Gieseler Greenbaum.] Archive for the Retrieval of Historical Astrological Texts [ARHAT] "A.R.H.A.T. Publications". 2 oktyabr 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 mart 2009., 2001. P.6. (This is a translation of Paulus Alexandrinus' Introduction along with the Commentary by Olympiodorus the Younger and related Byzantine scholia.)

[1]

[2]