Vladimir Makanin

O, 13 mart 1937-ci ildə Orsk şəhərində (Orenburq vilayəti) inşaat mühəndisi Semyon Stepanoviç Makaninin və müəllim Anna İvanovnanın ailəsində anadan olub. Müharibədən sonra ailə Ufa ətrafı olan Çerniqovska köçdü. Riyaziyyat və şahmata erkən meyl göstərən Vladimir orta məktəbi burada oxuyub.

1960-cı ildə Moskva Dövlət Universitetinin^[8] mexanika-riyaziyyat fakültəsini bitirmiş, daha sonra 10 il ərzində ali təhsil müəssisələrində dərs demiş, eyni zamanda G. N. Daneliya adına ssenaristlər və rejissorlar üçün ali kurslarını oxumuşdur. O, bir müddət Dzerjinski adına Hərbi Akademiyanın laboratoriyasında işləyib.

1971-ci ildə ssenaristlik üzrə ikinci diplomunu aldıqdan sonra “Sovetskiy Pisatel” nəşriyyatında redaktor işləyib. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda nəsrdən seminar dərsləri keçirdi. 1969-cu ildə SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü, 1985-ci ildə isə idarə heyətinin üzvü olub.

1972-ci ildə qəzaya düşərək onurğasını ağır zədələyir, sonra uzun sağalma prosesi keçir.

1980-ci illərin əvvəllərində yazdığı hekayə və romanları onu dövrün rus ədəbiyyatında lider kimi göstərdi. 1987-ci ildə “Znamya” jurnalının redaksiya heyətinə daxil olub. 2007-ci ildə «Большая книга» milli ədəbi mükafatının münsiflər heyətinə sədrlik edib, 2008-ci ildə isə özü bu mükafata layiq görülüb.

1983-cü ildən evli olub, iki qız böyüdüb. O, son üç ildə Rostov-na-Donu yaxınlığındakı Krasnı kəndində yaşayıb və işləyib^[9]. O, 2017-ci il noyabrın 1-də ağır xəstəlikdən sonra vəfat edib^[4][10]. Dəfn mərasimi noyabrın 3-də evdən bir qədər aralıda, kənd qəbiristanlığında olub^[11].

1965-ci ildə "Düz xətt" adlı ilk romanı{{ref+|В некоторых источниках^[12], 1971-ci ildə isə "Atasızlıq" povesti işıq üzü gördü. Bundan sonra iyirmi il ərzində o, demək olar ki, hər il yeni bir kitab — əsasən həm əvvəllər çap olunmuş, həm də yeni əsərləri özündə cəmləşdirən toplular (“Klyuçarev və Alimuşkin” povesti, 1977; “Mavi və Qırmızı” novellası, 1982; “Portret və ətraf” romanı, 1978) — nəşr etdi^[12].

Sovet dövründə Makaninin əsərlərinin əsas mövzusu ənənəvi köklərdən qopmuş müasir insanda şəxsiyyətin itirilməsi fenomenidir. Yazıçı orta kütləyə qarışaraq fərdiliyin necə səviyyəyə çatdığını təhlil edir^[13]. Onun ilk əsərlərindəki personajları nə kənd, nə də şəhər mühitində kök salıb; çox vaxt onların gənclik illəri kazarma qəsəbələrində keçirdi. Müəllif neytral tonu qoruyaraq onun davranışını mühakimə etməməyə üstünlük versə də, Makaninin qəhrəmanının psixologiyası birmənalı olmayan məişət məsələsində ​​üzə çıxır^[13].

Makanin müasirliyi kəskin hiss edən və dövrün ruhunu tipik ifadələrlə deyil, qrotesk şəkildə, bəzən kifayət qədər nadir keyfiyyətlərin qarışımı yolu ilə ifadə edən qəhrəmanı tapmaq üçün daimi axtarışda olan aqnostik yazıçıdır. Onun “Yeraltı, yoxsa Dövrümüzün Qəhrəmanı” (1998) romanının qəhrəmanı bir dövrün dönüş nöqtəsində olan, həm sovet, həm də postsovet dünyasına yad, “orta adam” adlanan, həyatında heç bir məqsədi olmayan ziyalıdır^[14].

2008-ci ildə “Asan” romanının nəşri geniş müzakirələrə səbəb olub^[15]. Roman həm çeçen ədəbiyyatşünasları (Lidiya Dovletkireeva), həm də Çeçenistanda döyüşmüş yazıçılar - Arkadi Babçenko, Aleksandr Karasev və Zaxar Prilepin tərəfindən pisləndi. Tənqidçi Sergey Çeredniçenkonun sözlərinə görə, bu nəsillərarası, estetik və etik münaqişə idi və onun fikrincə bu leytenantın, yazıçıların şəxsən iştirak etmədikləri müharibə haqqında yazmağa mənəvi haqqı olmadığı fikrini formalaşdırıran nəsrindən qaynaqlanırdı^[16]. Eyni zamanda bəzi tənqidçilər romanı yüksək qiymətləndiriblər. Məsələn, Yevgeni Ermolin onu 2000-ci illərin ən yaxşı rus romanı (və “Qafqaz əsiri” hekayəsini 1990-cı illərin ən yaxşı rus hekayəsi) hesab edir^[17][18].

Makaninin kitabları alman, fransız, italyan, ispan, ingilis, yapon və çin dilləri də daxil olmaqla bir çox dilə tərcümə olunub^[19][20]{{ref+|Первым произведением В. С. Маканина, изданным за рубежом (в Западной Германии), стала повесть «На первом дыхании»^[19].